2.1.7. Behoud en herstel van ecosystemen en biodiversiteit
Ecosystemen voorzien in essentiële behoeften, zoals die aan voedsel, zoet water en schone lucht, en beschutting. Zij verzachten de gevolgen van natuurrampen, plagen en ziekten en helpen het klimaat te reguleren. De EU voldoet echter niet aan een aantal van haar belangrijkste milieudoelstellingen voor 2020, zoals de Aichi-doelstellingen in het kader van het Verdrag inzake biologische diversiteit. De EU en haar mondiale partners moeten het verlies aan biodiversiteit een halt toeroepen. Het mondiaal evaluatieverslag voor 2019 van het Intergouvernementeel platform voor wetenschap en beleid inzake biodiversiteit en ecosysteemdiensten 21 toonde aan dat de biodiversiteit wereldwijd achteruitgaat, wat hoofzakelijk het gevolg is van de wijze waarop land en zee worden gebruikt, het rechtstreeks exploiteren van natuurlijke hulpbronnen en – als op twee na belangrijkste oorzaak – klimaatverandering.
De Conferentie van de Partijen bij het Verdrag inzake biologische diversiteit in Kunming, China, in oktober 2020, biedt de wereld de kans om een robuust mondiaal kader vast te stellen om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen. Om ervoor te zorgen dat de EU een sleutelrol speelt, zal de Commissie uiterlijk in maart 2020 een biodiversiteitsstrategie presenteren, waaraan in 2021 door middel van specifieke actie een follow-up zal worden gegeven. In de strategie zal het standpunt van de EU voor de Conferentie van de Partijen worden omschreven. Zij zal ook algemene doelstellingen ter bescherming van de biodiversiteit bevatten, alsmede verbintenissen om de voornaamste oorzaken van het verlies aan biodiversiteit in de EU aan te pakken, geschraagd door meetbare doelstellingen om de voornaamste oorzaken van het verlies aan biodiversiteit weg te nemen.
In de biodiversiteitsstrategie zullen specifieke maatregelen worden vastgesteld om deze doelstellingen te verwezenlijken. Daarbij zou het onder meer kunnen gaan om gekwantificeerde doelstellingen, zoals het vergroten van het areaal beschermde gebieden op land en in zee met een rijke biodiversiteit, in aansluiting op het Natura 2000-netwerk. De lidstaten moeten ook de grensoverschrijdende samenwerking versterken om de gebieden die onder het Natura 2000-netwerk vallen, doeltreffender te beschermen en te herstellen. De Commissie zal nagaan welke maatregelen, zoals wetgeving, de lidstaten zouden helpen de aangetaste ecosystemen, met inbegrip van koolstofrijke ecosystemen, te verbeteren en in een goede ecologische toestand terug te brengen. De biodiversiteitsstrategie zal ook voorstellen bevatten voor het groener maken van de Europese steden en het vergroten van de biodiversiteit in stedelijke ruimten. De Commissie zal overwegen een plan voor het herstel van de natuur op te stellen en zal nagaan hoe financiële middelen kunnen worden verstrekt om de lidstaten te helpen dit doel te bereiken.
Alle beleidsmaatregelen van de EU moeten bijdragen tot de instandhouding en het herstel van Europa’s natuurlijk kapitaal 22 . De in punt 2.1.6 beschreven “van boer tot bord”-strategie zal het gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen in de landbouw aanpakken. In het kader van het gemeenschappelijk visserijbeleid zullen de werkzaamheden worden voortgezet om de negatieve gevolgen van de visserij voor de ecosystemen te beperken, met name in kwetsbare gebieden. De Commissie zal ook steun verlenen voor meer onderling verbonden en goed beheerde beschermde mariene gebieden.
Als gevolg van de klimaatverandering staan bosecosystemen steeds meer onder druk. Wil de EU klimaat neutraal worden en een gezond milieu verwezenlijken dan moet het bosoppervlak van de EU zowel kwalitatief als kwantitatief verbeteren. Duurzame her- en bebossing en het herstel van aangetaste bossen kunnen de absorptie van CO2 verhogen en tegelijkertijd de veerkracht van de bossen verbeteren en de circulaire bio-economie bevorderen. Voortbouwend op de biodiversiteitsstrategie voor 2030 zal de Commissie een nieuwe EU-bosstrategie vaststellen die de hele boscyclus bestrijkt en de vele diensten waarin bossen voorzien, bevordert.
De nieuwe EU-bosstrategie zal vooral gericht zijn op de effectieve bebossing en de instandhouding en het herstel van bossen in Europa, teneinde te helpen de absorptie van CO2 te bevorderen, het aantal bosbranden en de omvang daarvan terug te dringen en de bio-economie te bevorderen, met volledige inachtneming van de ecologische beginselen die gunstig zijn voor de biodiversiteit. De nationale strategische plannen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid moeten bosbeheerders aanzetten tot het duurzaam in stand houden, aanplanten en beheren van bossen. Voortbouwend op de mededeling “Bescherming en herstel van bossen wereldwijd: de actie van de EU opvoeren” 23 zal de Commissie zowel regelgevende als andere maatregelen nemen ter bevordering van de invoer van producten en waardeketens waarbij geen sprake is van ontbossing en aantasting van de bossen.
Een duurzame “blauwe economie” zal een centrale rol moeten spelen bij het verlichten van de druk die van veel kanten op de landvoorraad van de EU wordt uitgeoefend en bij het aanpakken van de klimaatverandering. De rol die oceanen spelen bij de mitigatie van en aanpassing aan klimaatverandering, wordt meer en meer onderkend. De sector kan bijdragen door het gebruik van aquatische en mariene hulpbronnen te verbeteren en door bijvoorbeeld de productie en het gebruik te bevorderen van nieuwe eiwitbronnen die de druk op landbouwgrond kunnen verlichten. Meer in het algemeen vereisen duurzame oplossingen voor de klimaatverandering meer aandacht voor natuurlijke oplossingen, zoals gezonde en veerkrachtige zeeën en oceanen. De Commissie zal de bevindingen in het speciaal verslag over de oceanen 24 van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering analyseren en maatregelen op maritiem gebied voorstellen. Daarbij zal het ook gaan om manieren om de maritieme ruimte duurzamer te beheren, en met name het groeiend potentieel van hernieuwbare offshore-energie te helpen benutten. De Commissie zal ook een nultolerantiebeleid voeren ten aanzien van illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij. Op de conferentie van de Verenigde Naties over de oceanen in 2020 in Portugal zal de EU kunnen pleiten voor maatregelen ten behoeve van de oceanen.
